درباره معماری ایرانی و به ویژه معماری ایرانی دوره صفویه، آن گونه که در محافل علمی موسوم است و آن گونه که اروپاییان دانش و بینش ایرانیان را به خواندن نوشتارهای خودشان در زمینه معماری تشویق می‌کنند، هیچ سخن پرقدرتی شنیده نشده است.آنچه در تدوین فضای معماری ایرانی، شکل دادن و مجهز کردن محور اصلی آمد و شد‌ها و توقف‌هاست، در دوران صفویه بار بصری بیشتری دارد. در این دوره شهرسازی ایران به استقبال قرینه‌سازی می‌رود. کاربرد این شگرد در پیشینه‌های معماری ایرانی نزدیکی‌های زیادی دارد که با اندازه‌هایی که در بلندا افزایش داده می‌شوند، معماری‌های دارای کاربرد اجتماعی دوران صفویه را همانند وسیله ارتباط جمعی _ از راه بصری را متمایز می‌کند.

برای انتخاب یکی از دو سبک (قدیم ـ جدید) در معماری نوین و معاصر ایران، تذکر چند نکته را لازم می‌دانم:

1- تحولات اساسی و دگرگونی‌های عمیق و ریشه‌داری که در سالهای اخیر در تمام شئون مملکت از جمله در زمینه شهرسازی و معماری و بطور کلی عمران و آبادانی به وجود آمد، جامعه معماران و شهرسازان را در وضع خاصی قرار داده است و می‌توان گفت نسبت به مسائل معماری در یک لحظه بحرانی به سر می‌بریم و می‌دانیم که نتیجه حالتهای بحرانی، تغییر حالت و یا طبیعت و به اصطلاح جهش می‌باشد و بعبارت دیگر، طبق اصول علمی، ما محکوم به تغییر حالت و مسیر و راه و روش هستیم.

معماری پارامتریک

مفهوم برج بیونیک کشف مجموعه‌ای از راه‌های معماری و طبیعی است که در هم ادغام شوند و ساختار نهایی قابل سکونت را ایجاد نمایند و از سطح پایه شروع می‌شود.

استفاده از منابعی از سازمان بیولوژیکی اکوسیستم، این طرح از کوچکترین واحد به اطلاعات کلی سیستم جوابگوست.

با استفاده از مدل‌سازی پارامتریک منطق رفتاری، سیستم به طور مداوم بهینه‌سازی می‌شود. این پروژه وابسته به شکل‌شناسی زیستی که طرحی از LAVA است، از طبیعت الهام گرفته و تلاش می‌کند با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته طراحی، به یک ساختار سبک، کارآمد و با شکوه برسد.

با طلوع اسلام ساخت بناهای مذهبی به خصوص مساجد آغاز گردید. سبک خراسانی اولین سبک معماری اسلامی بوده، چون اولین بناها در خراسان ایجاد شده، لذا به سبک خراسانی معروف است. این سبک در قرون اولین (۱ تا ۴ هجری) رایج بوده و تحت تأثیر پلان و نقشه مساجد عربی با ساختمانی ایرانی (پارتی) با فضای ساده (فاقد تزئینات) بنا احداث شده‌اند.

مسجد کبود تبریز

آذری، سبکی در معماری اسلامی ایران منسوب به آذربایجان، مشهور به سبک مغول یا ایرانی ـ مغول و مقارن با دوره حکومت ایلخانان بر ایران (۶۵۴-۷۳۶ق/۱۲۵۶-۱۳۳۶م) است. پژوهشگران تاریخ هنر و معماری، غالباً دوران ۱۴۰۰ ساله هنر و معماری ایران بعد از اسلام را به سلسله‎های مهم حکومتی نسبت داده و جز تنی چند از اینان چون زکی محمد حسن و ارنست کونل غالباً بی‎هیچ توضیحی از به کار بردن واژه سبک، که اصطلاحی است فنی، تن زده‎اند. تنها ویلبر در تعلیل این نکته نوشته: چون فرمانروایان این روزگاران فقط پشتیبان و فراهم‎کننده زمینه پیشرفت معماری بودند نه آفریننده آن، به جای به کار بردن واژه سبک، از عنوان سیاسی استفاده می‎شود.